Περιήγηση στον Μανταμάδο Μυτιλήνης

Ο Δήμος Μανταμάδου είναι ένας απ τους μεγαλύτερους σε έκταση δήμους της Μυτιλήνης.Καταλαμβάνει το 1/5 του νησιού....
Απέχει απ την πρωτεύουσα του νησιού 36 χιλιόμετρα. Η διαδρομή Μανταμάδου -Μυτιλήνης είναι απ τις ωραιότερες του νησιού.Είναι παραθαλάσσια στο μεγαλύτερο μέρος της ,με πολλές στροφές και πράσινο.Τη νύχτα είναι επικίνδυνη ακριβώς λόγω των στροφών που συχνά είναι απότομες .Η περιοχή του Μανταμάδου ξεκινάει απ την Καράβα μια περιοχή μετά τις Νέες Κυδωνίες . Η Καράβα ήταν πριν μερικά χρόνια το μέρος που ήθελαν να εγκαταστήσουν το νέο εργοστάσιο της Δεη.Μετά από πολλούς αγώνες απ τον προηγούμενο Δήμαρχο του Δήμου το αποφύγαμε ευτυχώς.

Είναι το σημείο που θ αρχίσουν να φαίνονται τα νησάκια απέναντι απ την παραλία του χωριού .Τα Τοκμάκια .Νησιά με φοβερή θάλασσα -σχεδόν σαν πισίνα στο χρώμα του σμαραγδιού και παραλίες με λευκή ψιλή άμμο. Τα Τοκμάκια είναι τέσσερα (Μπαρμπαλιάς -Πρασολόγος- Παναγιά- Ασπρονήσι) και αναφέρονται σε αρχαία κείμενα. Η πρόσβαση στα νησιά είναι δύσκολη αν δεν υπάρχει βάρκα ή πλοιάριο διαθέσιμο .
Το πρώτο μεγάλο κτίριο της περιοχής που φαντάζει από μακριά (λίγο πριν ένα ξωκλήσι για την ακρίβεια την Παναγιά στα Σκύδια ) είναι το μοναδικό ξενοδοχείο της περιοχής που -επιτέλους-ξανάνοιξε μετά από χρόνια .
Αρχιπέλαγος το όνομα του και η θέα φοβερή. Η παραλία του χωριού σ όλο το μήκος της και τους δαντελωτούς σχηματισμούς της

Εν ολίγοις βρισκόμαστε στην Πεδή, την πιο πολυσύχναστη παραλία του χωριού .Η θάλασσα έχει την εξής ιδιομορφία εδώ: είναι πολύ ρηχή τα πρώτα είκοσι μέτρα ,σχεδόν σαν πισίνα ,καθιστώντας την έτσι ακίνδυνη θάλασσα ιδιαίτερα για παιδιά .Παραθαλάσσια η επόμενη παραλία είναι του Ασπροποτάμου με άμμο επίσης, ακολουθεί το Κολουστάσι με χαλικάκι μικρό ,του Αγίου Στεφάνου και μετά Καλαφάτης, Μυριάντρι ,Καμήλα Παληός Ανοιχτός ,Χρυσή Άμμος .



Ο Άγιος Στέφανος είναι οικισμός με ιστορία στην αγγειοπλαστική τέχνη και με ένα απ τα πιο παλιά βυζαντινά ξωκλήσια του νησιού.
Ο Καλαφάτης και η Χρυσή Άμμος είναι παραλίες με φοβερά καθαρή θάλασσα και πεύκα .Λόγω του δύσβατο του δρόμου δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό και έτσι παραμένουν πεντακάθαρες και ήσυχες.
Ο Παλιός είναι το αρχικό σημείο του χωριού. Παλιότερα λειτουργούσε ένα απ τα μεγάλα εμπορικά λιμάνια της περιοχής .Ο Παλιός έχει φευγατίσει πολλούς αγωνιστές προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των καταδιωκτών τους
Ακόμα μέχρι σήμερα σώζονται βυζαντινοί λαξευτοί τάφοι.
Το χωριό όμως δεν είναι παραθαλάσσια .Βρίσκεται σε υψόμετρο 150 μέτρων απ τη θάλασσα και απέχει περίπου χιλιόμετρα απ αυτή .Οι κάτοικοι των παραθαλάσσιων περιοχών του χωριού για να ξεφύγουν απ τις συνεχείς επιθέσεις των Σαρακηνών πειρατών διέφυγαν σ ένα σημείο καθόλου ορατό απ τη θάλασσα ,.Την ‘κρυφή’ του θέση διασφαλίζουν τα βουνά που υπάρχουν γύρω γύρω .
Ο Μανταμάδος δεν φαίνεται παρά μόνο διακόσια μέτρα πριν το πρώτο σπίτι.
Ψηλά δεσπόζει το γήπεδο της ντόπιας ομάδας και μετά από τρείς στροφές προβάλλει το χωριό μας η γούβα του Μανταμάδου. Το πρώτο πράγμα που προκαλεί είναι τα κόκκινα κεραμίδια των περισσότερων σπιτιών στο χωριό, χρώμα συνυφασμένο με την ιστορία του. Μέχρι πρότινος ο Μανταμάδος ήταν η μικρή Μόσχα ,με κομμουνιστή Δήμαρχο συνεχώς μετά τη μεταπολίτευση.Πάλι με χρόνια και καιρούς πάλι δικά μας θα ναι όμως....
Λίγα μέτρα μετά το πρώτο σπίτι συναντάμε ένα απ τα παραδοσιακά εργαστήρια αγγειοπλαστικής τέχνης για την οποία είναι ξακουστός ο Μανταμάδος.Τσκαλάδις αποκαλούσαν τους Μανταμαδιώτες λόγω των τσουκαλιών που εμπορευόταν απ τα πολύ παλιά χρόνια .Στάμνες με λευκά σχέδια χαρακτηριστικά του χωριού είναι απ τα απαραίτητα του Μανταμάδου.


Αμέσως μετά δεσπόζει το Γεροντέλλειον Δημοτικό Σχολειό ,γεμάτο γέλια φωνές παιδικές και χιλιάδες μνήμες των παιδιών που μεγάλωσαν εκεί. Παλιότερα υπήρχε στη θέση του ένα νεοκλασικό σχολείο φοβερής αρχιτεκτονικής και ομορφιάς το οποίο δυστυχώς έδωσε τη θέση του στο σημερινό κτίριο(ας όψεται ο εκσυγχρονισμός και η αρχιτεκτονική που ήταν της μοδώς τότε.... η αρχιτεχτονική της Χούντας που ασχήμυνε όλη την Ελλάδα ).Μετά από πολλές μάχες της επι χρόνια διευθύντριας του χωριού πριν μια δεκαετία συμμαζεύτηκε με μια στέγη με κεραμίδια.
Κατηφορίζοντας στο δεξί μας χέρι βλέπουμε το Πολύκεντρο Μανταμάδου.
Παλιό λιοτρίβι του χωριού που έγινε κόσμημα και χώρος φιλοξενίας εκδηλώσεων ,γιορτών ,εκθέσεων ,μια απ τις οποίες είναι και η Παλλεσβιακή έκθεση Κεραμικής κάθε Αύγουστο.
Σχεδόν απέναντι στολίζει το χώρο το παλιό λουτρό στο οποίο στεγάζονται για λίγο ακόμα τα γραφεία του Δήμου.
Παρακάτω βρίσκεται το Αρχοντικό του Τζάννου νεοκλασικό κτίριο απ τα πολλά του νησιού όπου θα μεταφερθούν τα γραφεία του Δήμου τα επόμενα χρόνια.
Άλλο ένα κτίριο που αξίζει είναι το παλιό Γυμνάσιο του χωριού ,για το οποίο δόθηκαν πολλοί αγώνες απ τον προηγούμενο Δήμαρχο για να στεγάσει ένα Κέντρο Υγείας αλλά οι αγώνες αυτοί μάλλον έμειναν στάσιμοι κατά τα φαινόμενα.
Μπροστά απ το Γυμνάσιο περνάει ένας πλακόστρωτος δρόμος που οδηγεί στην Αγορά τ Αγιού-Βασιλειού .Αυτό αφορά βέβαια μόνο τους πεζούς γιατί είναι μονόδρομος για τα αυτοκίνητα.
Περπατώντας λοιπόν προς την αγορά ανάμεσα από πέτρινα σπίτια ανέγγιχτα απ το χρόνο και απαράμιλλης αισθητικής φτάνουμε στην πλατεία.
Τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει πολύ .Το αν είναι προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο είναι στην κρίση του καθενός .Στην πλατεία μπορεί να πιει κανείς καφέ ή να προμηθευτεί παραδοσιακά προϊόντα του χωριού ,κρέας και τυρί ,καθώς είναι κτηνοτροφικό χωριό με εγχώρια παραγωγή.
Η πλατεία στολίζεται απ τον ναό του Αη Βασίλη και το χαρακτηριστικό καμπαναριό του.
Η εκκλησία έχει ένα σπάνιο ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Από εκεί υπάρχουν ένα σωρό στενάκια που μπορείς ν ακολουθήσεις και να βγεις σε γειτονιές του χωριού που αξίζουν να δεις Δρομάκια που κρύβουν θρύλους παλιούς ιστορία, αγώνες μόχθο και κούραση των χωριανών. Κρύβουν γέλια παιδικά και χαρούμενα και γενιές ανθρώπων που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και στόλισαν κάθε πέτρα του χωριού .
Ο κεντρικός δρόμος της αγοράς συνεχίζει πλακόστρωτος και όμορφος .Στενός δρόμος μιας κατεύθυνσης και στολισμένος από πέτρινα σπίτια διώροφα συνήθως χωρίς μπαλκόνι .Παλιότερα το ισόγειο λειτουργούσε σαν αποθήκη και στάβλος για τα ζώα που μεγάλωναν οι οικογένειες. Ο πάνω όροφος είχε χώρο υποδοχής και υπνοδωμάτια συνήθως δυο ένα για το ζευγάρι και ένα για τα παιδιά .Και φυσικά την απαραίτητη κουζίνα.
Βυθισμένοι στις σκέψεις καταλήγουμε στο Ηρώο των Αγωνιστών του χωριού. Ημιτελές έργο που έχει ανατεθεί στις επόμενες γενιές ,να τιμήσει τους αγωνιστές του χωριού που ζουν και μας διδάσκουν.
Ο δρόμος στον οποίο βρισκόμαστε είναι ο δρόμος που οδηγεί στα υπόλοιπα χωριά του Δήμου .(Κάπη ,Κλειώ ,Πελόπη) Πριν ανηφορίσουμε για τα νησιά βλέπουμε το μοναδικό σε λειτουργία Λιοτρίβι του χωριού αυτό του Αγροτικού Συνεταιρισμού .Κατά την εποχή του Λιομαζώματος μοσχοβολάει ο τόπος αλεσμένη ελιά .
Αυτή η εποχή είναι και η πιο όμορφη στο χωριό .Καταπράσινο ,όλος ο κόσμος ξεχυμένος στα χωράφια ,κρυμμένος κάτω απ το ασημοπράσινο φύλλωμα των ελιών, και πολλές φορές κρυμμένοι στα πανύψηλα δέντρα.
Αν συνεχίσουμε το δρόμο προς τα κάτω θα βρούμε τα Ξωχικά. Γειτονιά καινούρια σχετικά .Εδώ εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες της Μικρασίας που βρήκαν καταφύγιο στο χωριό μας. Ακόμα και τώρα ξεχωρίζουν για τα στολισμένα λουλούδια και το μεράκι που διέκρινε πάντα τις Μικρασιάτισσες.




Μετά από πεντακόσια μέτρα θα βρούμε το ξακουστό μοναστήρι των Ταξιαρχών.Ο Ταξιάρχης είναι ο προστάτης του χωριού και όλου του νησιού. Ποτέ δεν θα ακούσεις χωριανό να τον αποκαλεί Άγιο Ταξιάρχη.Είναι ο Ταξιάρχης τους ,ο κοντινός τους άνθρωπος ο δικός τους Άγιος.
Πλήθος κόσμου συρρέει κάθε χρόνο στο Μοναστήρι που έχει συνδέσει ο θρύλος άρρηκτα με την ιστορία του τόπου.
Ο δρόμος αυτός καταλήγει στο Γενί Λιμάνι, ένα ακόμα απ τα εμπορικά λιμάνια του τόπου παλιότερα.Το Γενί Λιμάνι ανήκει στην κοινότητα Κάπης.
Ο Μανταμάδος είναι ένα απ τα εκατομμύρια χωριά της Ελλάδας,απ τα γραφικά χωριά του κόσμου, που ίσως να μην έχει τα φανταστικά μέρη που μπορεί κανείς να επισκεφτεί και να θαυμάσεις ,αλλά είναι χωριό με ιστορία ,με πολιτισμό και μεγάλη αγάπη των κατοίκων του .Αγάπη για τους ανθρώπους και αγάπη για τον τόποτους.
Για τον τόπο τους που θέλουν να πάει μπροστά και όχι να χαντακωθεί από Αρχοντες και κεφάλαια που έχουν βάλειο μπροστά να τον μετατρέψουν σετη βιομηχανική περιοχή του νησιού .Και ας το καταλάβουν καλά όσοι έχουν τέτοιο σκοπό .Θα μας βρούν μπροστά τους και ενωμένους....Θα μας βρούν όπως ήταν το χωριό μερικά χρόνια πριν .Με αγάπη και έγνοια για τον τόπο Οχι για το συμφέρον.Γιατί η ιστορία δεν διαγράφεται...Και ο κόσμος ξέρει...